Nivîskar û Helbestvanê Kurd Mûsa Zaxuranî
Kovara pênûsa Azad-hijmara 13ê
Mijarên wî bigiştî li ser Riyalîzim (rasteqîne) û carnan bi şêwazê Romantîk hatine nivîsandin:
Birahîm Qasim
`` Derdên me pir in û giran in li min bibûrin ez tê nagihim çawa mirovekî kurd û hez ji kurdan dike û ji binî guh nade zimanê kurdî.``
Mûsa Oskê Zaxuranî:
Helbestvan û Nivîskar e,
li gundê Litêfiyê ku dikeve herêma
Qamişlo, ji binemaleke cotkar û welatparêz, li sala 1955an jidayik bûye.
Bavê wî Osê Zaxuranî (Osmanê
Xelef): Mirovekî naskirî bû bi comerdî û welatparêziyê, ew ji gencîniya xwe
ve tevlî bizaf û tevgera kurdî bûbû, wesa bandora wî li malbat û hemû dost û
kesên wî dinasî hebû.
Bêgoman kurê wî Mûsa jî
di wê Medresê de hatibû perwerdekirin, li ser bîr û baweriyên bavê xwe, ji
nifşê xwe zûtir tevlî tevgera netewiya kurd dibe, ji ber ku mirovekî ku hatiye
perwerdekirin, weke têkoşerekî ji bo mafê netewa xwe ye, lewra rast û dirist û
dilsozê kar û xebata kurdîniyê ye
bêrawestan ta weke îro, çendî caran ji layê desthilata Albe`is a Sûriya
ve tê rastî eşkence û zindankirin û binçavkirinê, lê Mûsa wek xebatkarekî
miqeris li dijî şovînistiya rêjîmê radiwesta û dest berxwe re ne diberda
ta weke ev ro li ser vê rêbaza
pîroz a Barzaniyê nemir berdewam e û hîç li ser tendiristiya xwe ya nebaş
natirse, ew weke pilingekî li ber xwe dide.
Îro ez bi hevaltî û
hevkariya wî pir şanaz im ku min ji mêj de ew nas kir, ji dema me bi êk ra karê
rewşenbîrî û nivîsandina kurdî wek sernivîserên Kovara Behar kar dikir.
Evîndarê zimanê xwe ye,
ji ciwaniya xwe ve gelek gotar û helbest di malper, kovar û rojnameyan de
nivîsandiye, wek:
(Metîn - Stêr – Gelawêj – Gurzek gul –Behar- Zanîn – Peyman –
Rojhilat – Peyv – Xebat – Teaxî – Roj … hw ).
Diyar e ku bandora gelek
helbestvanên kevnar û nûjen li ser hest û şêwaza wî bûne , lê mijarên wî bi
gelemperî bi Riyalîzim (Rasteqîne) û carnan bi şêwazê Romantîk hatine
nivîsandin, bê goman bandora helbestvanên serdemê mîna Cegerxwîn û Tîrêj û
Seydayê Keleş bihtirîn bandor e ji yên kevnar, lê Mûsa carnan xwe ji çarçoveya
wan jî vekişandiye, çimkî şêwe û mijarên helbestên xwe nîzîkî kurtehelbestê
kiriye û xwe bi newaya helbestên pêlewaz ve girê nedaye .
Xewnê dilê
te û min
Nema zanim
çi bêjim
Gurên har in ev
dijmin
Helbestên Mûsa Zaxuranî
qonaxên jiyana wî û ya gelê wî ne, naveroka wan tiracîdiyên xemgîniyê ne, bihtirîn
helbestên wî li ser bindestî û zor û stem, hejarî û derbideriyê ne, lê ew hemû
nebûn sedem û kelem di pêşiya viyan û baweriya wî ya bihêz de, ji ber ku
parastina ziman û têkoşîna wî ji bo rizgariya welatê wî ye.
Kurdistana min bûka
helbestan
Tenê ji bo te em
bibin qrurban
Ji bona tene ev dil û
ev can
Erê dîlberê her tu yî derman
ji bona tene her soz û peyman
Pîroz bin li te ev
dil û jiyan
Pîroz e jîna kesên partîzan
Helbestvan Mûsa
Zaxuranî mirovekî birûmet e, banga wî ew e ku her bostek ji xaknîgariya welatê xwe rêzgar bike.
Efrîn Efrîn Efrînê Efrîna
min
Dermanê vê birînê dîlbera
min
Navdarê xakzêrînê omîda
min
Hêlîna Mem û Zînê
kevoka min
Dengê jîn û evînê sorgula
min
Te nadim bi Berlînê
welatê min
Cihê xweş têkoşînê Efrîna
min
Navê te pir şêrîn e bihara
min
Warê ala rengîn e
dilsoza min
Dijmin li te bi kîn e
dîroka min
Herdem ew dev bi xwîn
e nazika min
Ew xweş zanê em kî ne
peymana min
Her tiştên pak weke
kar û xebat, hest û gotin, tev de dibin avahiya helbestên wî yên bineşeyî û
ciwan.
Navê dîlberê dermanê
min e
Ev zimanê min li ber
wê kin e
Xwe natewînim ev soza
min e
Ji ber ko dîlber
welatê min e
Her ko ez hebim omîda
min e
Ew nav ji bo min sûnda
mezin e
Hebûna dîlber hebûna
min e
Berî her tiştî ew
doza min e
Berhemên wî yên çapkirî
herdu dîwanên wî: Govendek Helbest û Bûka Helbestan neynika
jiyana wî û rewşa milet û welatê wî ne.
Hêja ye gotinê ku Mûsa
Zaxuranî ne tenê helbestvan e, lê belê ew nivîskarekî rewşenbîr e ji ber ew
gotar û mijarên siyasî û edebî bi zimanê Kurdî û Erebî dinivîse.
Awata min ji Xudayê
mezin ew tendiristiya mamosta Mûsa Zaxuranî baştir bike û temenek dirêj û şad
bijî.
ليست هناك تعليقات: